Wat berekend een gem. hoveniersbedrijf.

Of... wat kost een tuin als ik deze zelf aanleg.

Voorop gesteld, ondanks wij veel beplantingsplannen, bomenplannen en uitgebreide tuin en landschapsontwerpen maken, vinden wij de tuinaanleg zelf is weer een vak apart, waar BOMEN-ONLINE zich niet mee bemoeid, BOMEN-ONLINE beperkt zich tot wat aanplantwerkzaamheden. Op de vraag of wij een hoveniersbedrijf kunnen aanbevelen, wordt zeer terughoudend gereageerd, waarbij er nooit één naam wordt doorgegeven maar bewust meerderen, zo dicht mogelijk bij u in de buurt.

Misschien overbodig om te vermelden, maar aan de hier vernoemde prijzen kunt u geen enkel recht verbinden, het stappenplan is een richtlijn waar eigenlijk elk hoveniersbedrijf mee werkt. De verschillen bij de uitgebrachte offertes liggen vaak dichter bij elkaar dan klanten denken, mits u appels met appels vergelijkt en niet appels met peren.

Wat kost nu mijn tuin..?
"Maar ik weet niet goed wat een tuin aan laten leggen kost…!" Een opmerking die we vaak horen, toch kunt u vrij makkelijk inschatten wat het zou kosten als u uw tuin zou laten aanleggen, (of wanneer u de tuin zelf zou gaan aanleggen) mits u de m2-ers goed in beeld heeft en een reële wensenlijst.

Volgt u daarvoor de onderstaande stappen I t/m VI

De 7 basis elementen c.q. de 7 basis tuinposten die nodig zijn om een tuin aan te leggen, zijn vaak helemaal niet zo duur per m2, zoals de veronderstelling is bij vele (ook al zou u het uitbesteden aan een hovenier). Daarbij kunt u vaak bij benadering (bij een standaard tuin t/m 500 m2) zelf een redelijk goed kostenoverzicht maken, mits u de m2-ers goed in beeld heeft in combinatie met uw wensenlijst. We zullen u stapsgewijs op weg helpen. Er zijn 7 basis tuinposten c.q. (kosten)posten, die de m2-er prijs bepalen van uw tuin, daarnaast hanteren wij 2 sub-(kosten)posten, die van toepassing kunnen zijn, die de totaalprijs (soms) kunnen verhogen. (soms ook niet). Het zijn vaak de vele extra’s die het totale eindbedrag beïnvloeden, wat dan nog wel eens afschrikt bij mensen.

Wij horen ook nog wel eens de opmerking “een hovenier is wel erg duur”, wat vaak geen correcte uitspraak is, want de stelregel en de praktijk is vaak, een hoveniers werkt zeer efficiënt en heeft geen hoog uurloon t.o.v. andere dienstverlenende bedrijven. Daarbij mag en kan je de extra’s nooit toekennen aan een m2-prijs. Ook doen wij met regelmaat, (soms samen met klanten zelf) een nacalculatie, (klanten die bewust niet voor een hovenier gekozen hebben), waarbij de conclusie altijd is geweest dat ze nooit echt voordeliger uit zijn geweest, dan de offerte van de hovenier. Komt het totale eindbedrag wel lager uit, is de praktijk eigenlijk altijd dat men bepaalde posten achterwege heeft gelaten. De conclusie is dan, de klant heeft zijn wensen en normen naar beneden bij gesteld, Wilt u geld besparen…! kijk dan eens Kritisch naar uw wensenlijst, kijk eens naar een goedkopere verharding, neem met de hovenier eens door waar u mogelijk de hovenier werk uit handen kunt nemen, of realiseer uw tuin

De 7 Basis-Tuinposten.

Basis tuinpost nr. -1--- Sloopwerkzaamheden.
--	Bij een nieuwbouwwoning is dit niet van toepassing.
--	Wilt u geld besparen, is dit misschien een post waar u de Hovenier werk uit handen kan nemen, mist het handwerk is.
--	Let op; Als er sprake is van extreme of buiten gewone sloopwerkzaamheden valt dit niet onder deze basis tuinpost. deze extra kosten (werkzaamheden + materialen ) vallen dan onder de extra tuinposten.

Basis tuinpost nr. -2--- Aan en Afvoer-kosten.
--	Deze post bestaat vaak uit man- en machine-uren, de materiaal kosten zijn vaak de stortkosten zelf.
--	Ook dit kan een voorbeeld zijn, waar u de Hovenier werk uit handen kan nemen, ook hier geld weer mist het handwerk is.

Basis tuinpost nr. -3--- Uitzetwerkzaamheden.
--	Het uitzetten van de maten en hoogtes t.b.v. van de grondwerkzaamheden, werkzaamheden waar al enige vakmanschap en ervaring voor nodig is.

Basis tuinpost nr. -4--- Grondwerkzaamheden.
--	De meest voorkomende grondwerkzaamheden zijn het uitgraven t.b.v. de verharding en het aanbrengen van het zand ook t.b.v. de verharding, maar er zijn vele div soorten grondwerkzaamheden.

Materiaalkosten zijn vaak, kubieke meters grond zand etc. etc.
--	Een m3 zand kost € 15.00 per m3 (los gestort, volle vrachtauto) kleine hoeveelheden oplopend naar € 35.00 per m3, prijzen zijn excl. transport. De kosten per Big bag kunt u op internet terug vinden.

--	Een m3 zwarte grond kost € 25.00 per m3 (los gestort, volle vrachtauto) kleine hoeveelheden oplopend naar € 65.00 per m3. prijzen zijn excl. Transport.

--	Soms is er nog andere materiaal nodig zoals, een grondverbeteraar, drainage of dergelijke.
--	Zelf uitgraven? Grondwerk moet uiterst nauwkeurig gebeuren en vaak is een hovenier hier niet echt mee geholpen, mede omdat de uitzetwerkzaamheden en grondwerkzaamheden vaak gelijk op gaan.



Let op; Buiten gewone grondwerkzaamheden, zoals het extreem ophogen van uw tuin valt niet onder deze basis tuinpost. deze extra kosten (werkzaamheden + materialen ) vallen onder de extra tuinposten.
--	Vaak hebben we het dan over veel m3's die verzet moeten worden, mocht dit handwerk zijn is dit wel een post waar u de hovenier werk mee uit handen kan nemen.

--	Voor de doe-het-zelver, een handig handvat, er gaan 13 kruiwagens in 1 M3.

Stap nummer I

De 4 boven vernoemde posten, zijn posten die redelijk door kunnen tikken (qua euro’s) met nadruk het woord kunnen, wat overigens alleen opgaat wanneer u de tuin compleet uit besteed aan een hovenier, deze posten bestaan hoofdzakelijk uit werk- en evt. machine-uren, met uitzondering van de stortkosten zelf en het benodigde zand grond of wat evt. nodig is in uw tuin. Bent u handig, fysiek mans genoeg en u heeft de tijd, kan u hier soms veel geld besparen, ook weer met de nadruk op het woordje soms, want het is per tuin echt heel verschillend.

Vul per post uw geschatte bedrag in.
Wat zijn de kosten van deze 4 posten..? Veel mensen kunnen bij een standaard tuin een redelijke inschatting maken (per post) hoeveel dit zou kosten aan materialen en wat er nodig is aan werkuren of werkendagen, een gemiddelde hovenier rekent circa € 35.00 a € 45.00 per manuur en voor de machine-uren circa € 57.50 a € 90.0 beide excl. de B.T.W.

Onderaan deze pagina kunt u een Exel bestand vinden, met een totaal overzicht van de meest voorkomende kosten, waar u vrij makkelijk een begroting kan maken .

Basis tuinpost nr. -5--- Verharding. bestrating.
Er zijn vele diverse soorten verharding de meest bekende is de bestrating en het siergrind als half verharding, deze twee wordt hier omschreven, de overige alternatieve soorten verhardingen worden vernoemd bij de extra tuinposten.

Wat een m2-er kost kunt u terug vinden op internet. Wel een opmerking vooraf, laat u niks wijs maken dat er bedrijven zijn die 30 of 40% goedkoper kunnen leveren, met zulke partijen is vaak wat aan de hand (ze zijn niet maatvast, er zit te weinig kleurstof in of iets dergelijks) bestel de bestrating gewoon bij uw eigen uw eigen hovenier of stratenmaker. De prijzen van het beperkt aantal bestratingsproducenten (fabrieken) in Nederland liggen qua kostprijs naar genoeg gelijk, daar kunnen geen grote verschillen in zitten. In kwaliteit (die dan wel gekoppeld is aan prijs) zit wel veel verschil.

Wat een m2-er bestrating leggen kost? Gemiddeld ligt dat tussen de € 6.50 en de € 25.00 per m2 (uitzonderingen daar gelaten). Uitgaande dat het grondwerk gedaan is (het uitgraven en het aanbrengen van het zand). Waar is dat dan allemaal van afhankelijk; Hier de belangrijkste invloeden.

1	De aantal vierkant meters. Zijn het grote of juist kleinere oppervlaktes die verhard moeten worden.
2	Het soort bestrating, grote of kleine klinkers, tegels of natuursteen.
3	Het leg patroon.
4	De aanvoerafstand en is deze dan handmatige of machinaal.
5	Zo zijn er nog wel 10 a 20 argumenten te benoemen die invloed kunnen hebben.

Wat kunnen de extra kosten zijn. Hoewel het één wel een gevolg kan zijn van de voorgaande 5 genoemde punten
--	Er is erg veel knipwerk (van toepassing bij klinkers)
--	Bij tegels is er soms erg veel zaagwerk, iets wat kostbaar is.
--	Bestrating moet worden opgesloten, in de tuinaanleg zijn er wel eens meer strekkende meters die opgesloten moeten worden dan gemiddeld.

--	Soms is het aanbrengen van afvoerputten nodig, zodat het regen water weggevoerd kan worden dit kunnen soms dure ingrepen zijn, vooral als er veel afvoerbuizen aan te pas komen.

--	Er word onder een oprit nog wel een gebroken puin aangebracht, ter voorkoming van het verzakken van het straatwerk.
--	Vergeet niet de opsluit matrialen, inveegzand evt impregneer en afvoerkosten (knip- of zaag-afval ) te begroten.

Basis tuinpost nr. -5--- Half verharding Grind of Split.
Wat een m2-er grind of split kost kunt u terug vinden op internet.
--	De aanleg kan heel simpel, egaliseren worteldoek leggen (met of zonder pinnen) en grind storten.
--	Word deze half verharding intensief gebruik, is gebroken puin als ondergrond soms noodzakelijk.
--	Maakt u ook nog gebruik van grindmatten geeft dit wel een hele chique uitstraling omdat dit mooi strak is maar ook in de toekomst strak blijft. De aanleg ervan in wel arbeidsintensief. Met andere woorden ook deze m2-ers kunnen heel wisselend zijn in prijs.

Stap nummer II

Zonder dat u een tuinontwerp heeft, weet u al bij benadering n.a.v. uw wensenlijst het aantal terrassen met de gewenste afmeting die u zelf noodzakelijk vond (het aantal zitplaatsen) Ook de m2-ers van een evt oprit en de noodzakelijk paden kunt u prima bij benadering bepalen, u weet dus de noodzakelijke m2-er verharding. Hou er rekening mee dat een leuk creatief ontwerp vaak meer of iets meer m2-ers verharding kan hebben om bijvoorbeeld een bepaald ruimtelijk effect te creëren.

Niet 100% verplicht maar wel raadzaam.
Het budget aangeven voor een m2-er verharding is geen verplichting om voor een kennismakingsschets in aanmerking te komen, wel is het raadzaam om dit aan te geven.
--	Terras nr. 1	Uw budget p/m2	--	Oprit	Uw budget p/m2
--	Terras nr. 2	Uw Budget p/m2	--	Verbindings- paden	Uw budget p/m2
--	Oprit	Uw budget p/m2	--	Overige kosten	Zie de voorbeelden
Onderaan deze pagina kan u een Exel bestand vinden, met een totaal overzicht van de meest voorkomende kosten, waar u vrij makkelijk een begroting kan maken .

Basis tuinpost nr. -6--- Gazon (mist van toepassing).
Een m2-er gazonzode aanleg kost bij een gem. hovenier rond de € 6.00 p/m2 (incl. de benodigde materialen ), uitgaande dat het grove grondwerk gebeurd is.
--	0 m2	t/m	25 m2	€ 7.50 per /m2
--	25 m2	t/m	100 m2	€ 6.00 per /m2
--	100 m2	t/m	200 m2	€ 5.25 per /m2
--	meer dan	t/m	200 m2	€ 4.00 per /m2
--	Doet u dit zelf bent u rond de € 2.00 € 2.25 p/m kwijt + evt. grondverbetering.

Basis tuinpost nr. -7--- De beplanting. De beplanting is op te delen in div. categorieën.

Bomen -- Deze zijn ook weer te vedelen in een aantal categorieën qua budget.
--	Overplantte bomen. Deze bomen kun je de eerste 2 a 4 jaar ook geen echte boom noemen. Kosten tussen de € 20.00 en € 45.00. Het gaat hier om een klein assortiment.

--	3x keer Verplanten bomen met een stamomtrek van 10-16 cm, dit zijn de bomen die veel door hoveniers gebruikt worden. Ook zijn dit bomen die je niet meer op een tuincentrum ziet staan. Kosten € 75.00 t/m € 150.00

--	Dat is er nog een stap hoger bomen met een stamomtrek 16- 25 cm kosten. € 150.00 t/m € 350.00
--	Bomen boven de 25 cm. Dit zijn dure bomen. Bomen zijn altijd een beperkt onderdeel van de tuin. En zorgen ervoor of een pas aangelegde tuin al een beetje toont.

Een m2-er beplanting.
--	Wat voor bomen geld is ook van toepassing voor heesters, vaak is elke heester te krijgen in meerdere maten. Een voorbeeld; Een sering is leverbaar vanaf € 7.50 die moet dan nog zeker 3-5 jaar groeien voordat het een beetje een struik is, dezelfde sering is ook verkrijgbaar voor rond de. € 30.00 (150 cm hoog). Maar er is ook een maat leverbaar van € 90.00


--	Vaste planten, siergrassen, kruiden en varens kosten vanaf € 1.50 t/m € 6.00 (uitzonderingen daar gelaten,) waarbij er soms soorten zijn waarvan je er 8 a 10 stuks van nodig hebt (per m2)

--	Voor intensieve tuinen bent u € 40.00 t/m € 80.00 per m2 kwijt. Buiten de bomen, hagen en klimplanten Hoe meer m2 hoe voordeliger het wordt

--	Bij parkachtige tuinen kunt u voor € 5.00 t/m €15.00 klaar zijn.

Een haag als erfafscheiding / Klimplanten.
Heeft u de voorkeur om een haag als erfafscheiding te plannen, willen wij graag uw budget per strekkende meter weten. Let op u moet dit invullen bij bij de Sub Tuinposten deze posten komen nog aan bod. (worden nader beschreven).
--	Dit kunt u net zo mooi en duur maken als u zelf zou willen, alles is dan afhankelijk van soort en aanplanthoogte.
--	Mits van toepassing, maar een post die nog weleens over het hoofd word gezien bij een begroting zijn de klimplanten die nodig zijn, bijvoorbeeld lang een muur, schutting of pergola.

Stap nummer III Een voorlopige tussen conclusie tussen begroting.
U heeft bij stap I de benodigde posten begroot , na stap II weet u welke m2-ers er nodig aan verharding en evt aan half verharding, exact het zelfde geld voor de evt m2-ers gazon. Als u al deze m2-ers aftrekt van uw totale oppervlak weet u ook wat er evt overblijft aan m2-ers voor beplanting, of ander wensen (die nog aan bod komen)

Als u de tuinposten sloop en afvoerkosten buiten beschouwing laat (want deze is lang niet altijd van toepassingen en heel wisselt per tuin, waardoor je er geen standaard bedrag aan kan verbinden), worden er al tuinen aangelegd (afmetingen van bijv. 150m2 ) vanaf € 50.00 per/m2 door een echt kwalitatief goed betrouwbaar hoveniersbedrijf, uitgaande dat er geen buitengewone grondwerkzaamheden zijn. Prijs is dan erg afhankelijk van het soort verharding, de moeilijkheidsgraad van de aanvoer en bijvoorbeeld het leg patroon (incl. het evt knip en zaagwerk) Gaat u naar een veel luxere verharding of in verhouding naar veel meer vierkante meters verharding t.o.v. het gazon en de beplanting kan de m2-er prijs maar zo oplopen tussen de € 80.00 en vooral bij de wat kleinere tuinen naar € 125.00. Heeft u een veel grote tuin (600m2) met juist veel gazon en beplanting gaat de m2-prijs drastisch naar beneden. Tuinen van enkele duizenden vierkante meters, waar het gazon machinaal wordt ingezaaid en er gebruik wordt gemaakt van landschappelijke beplanting kosten soms nog geen € 5.00 p/m.

Verplicht is wel.
Verplicht klink dwingend, en kan negatief over kan komen, maar het is wel noodzaak dat u ons een handvat geeft, willen we een reële kennismakingsschets maken die ook echt bij u aan sluit.

Verplicht		Mits van toepassing
--	Het aan m2-ers gazon aan te geven	--	Wilt u met wat kleinere of grotere klimplanten beginnen.
--	Uw budget aan per boom	--	Overige kosten
--	Uw budget aan voor een m2, beplanting
Onderaan deze pagina kunt u een Exel bestand vinden, met een totaal overzicht van de meest voorkomende kosten, waar u vrij makkelijk een begroting kan maken .

2 Sub- Tuinposten

Naast de 7 Basis- Tuinposten die juist een reëel beeld geven van een m2-er prijs, hanteren wij ook nog 2 Sub Tuinposten, posten die je niet kan onderbrengen als een m2-er prijs, deze kunnen uw tuin wel substantieel duurder maken.

Sub-Tuinpost nr.-1--- Hoogteverschillen.
Het aanbrengen van hoogte verschillen, geeft een tuin vaak iets extra’s, iets waar vaak extra kosten aan verbonden zijn, waarbij u niet alleen uit mag gaan van de extra materiaal-, en arbeid- kosten die daar mee gemoeid zijn, ook de post grondwerkzaamheden wordt vaak duurder.
--	Een vrij simpel voorbeeld is, er worden diverse verhoogde bloembakken aangebracht.
--	Overigens kun je vaak op voorhand al bepalen of er evt. grond over zou zijn na grondwerkzaamheden, deze grond kunt u dan (duur) afvoeren, maar handiger en soms goedkoper is (mits het ontwerp het toelaat) om dan juist een verhoging aan te brengen in uw tuin.


--	Vaak erg mooi is, maar vaak ook erg kostbaar, als de verharding in divers niveaus word aangelegd met de benodigde trappen c.q. trapjes en keermuurtjes.

--	Heeft uw tuin sowieso behoorlijke hoogte verschillen, stijgt automatisch de m2-prijs, niet alleen omdat dit allemaal net weer iets minder makkelijker werk, maar muurtje of vergelijkbare elementen die een hoogte verschil op kunnen vangen kosten nu eenmaal geld.



LET OP. Keerwanden, gemetselde keermuren en beschoeiingen die extreem hoogte verschillen moeten opvangen vallen niet onder deze Sub Tuinpost. Omdat dit soort ingrepen vaak echt heel erg kostbaar zijn kunt u deze terug vinden bij de Extra Tuinposten.

Sub-Tuinpost nr.-2--- Erfafscheidingen, Hagen en hekwerken.
Heeft u de voorkeur om een haag als erfafscheiding te plannen, horen wij graag uw budget per sterkende meter.
--	Dit kunt u net zo mooi en duur maken als u zelf zou willen, alles is dan afhankelijk van soort en aanplanthoogte.
--	Een strekkende meter haag kan al vanaf € 5.00 maar kan oplopen t/m € 150.00 met uitschieters naar de € 300.00 per meter.

Redelijk standaard is de schutting.
--	Een standaard schutting kost tussen de € 80.00 en de € 120.00 per meter incl. plaatsing.
--	Er zijn ook vele mooiere en duurzamere houtsoorten, die vaak ook voor een meerprijs zorgen, op internet kunt u hier volop voorbeelden van te vinden.


Er is echt veel aanbod
--	Er zijn vele diverse soorten afscheidingen, die afwijken van een standaard haag of een standaard schutting. deze strekkende meter prijzen kunnen ook enorm afwijken.

Stap nummer IV

Als u deze de 7 en de 2 standaard tuinposten doorlopen hebt. (onderstaande vragen moeten dan nog wel beantwoord worden) heeft u een reëel beeld van wat uw tuin gaat kosten. Buiten alle accessoires om deze posten noemen we de extra Tuinposten.

HET BELANGRIJKSTE IS ---- Dat u bewust bent van wat u ongeveer te wachten staat.

Ook verplicht is.
Verplicht is om aan te geven of u gebruik wil maken van div hoogteverschillen Beantwoord de volgende vragen.

U heeft voor het oog een vlakke tuin. Wilt u dan gebruik maken van div. hoogte verschillen.
--	Ja dan mag, in principe wil ik binnen het redelijke het maximale, het mooiste ontwerp hebben, die aansluiten op mijn wensen.

--	Ja dat mag wel, mits dat niet substantieel meer gaat kosten.
--	Waarschijnlijk is mijn budget niet zo groot dat er ruimte is voor een degelijke kostenpost.
--	Hoewel het heel moeilijk in is te schatten voor mensen, mag of kunt u hier een max begroot bedrag vernoemen.
U tuin bezit al behoorlijke hoogteverschillen, de vraag is dan, mag hier dan optimaal gebruik van worden gemaakt (ontwerptechnisch gezien).
--	Ja dat mag, in principe wil ik binnen het redelijke het maximale, het mooiste ontwerp hebben, die aansluiten op mijn wensen.

--	Ik heb nu eenmaal een tuin met hoogte verschillen wat waarschijnlijk al voor een extra kostenpost gaat zorgen (t.o.v een vlakke tuin) nog meer hoogte verschillen hoeft van mijn niet perse.


Onderaan deze pagina kunt u een Exel bestand vinden, met een totaal overzicht van de meest voorkomende kosten, waar u vrij makkelijk een begroting kan maken .

De Extra-Tuinposten.

Dit zijn allemaal posten die extra bovenop de 7 basis tuinposten en de 2 sub tuinpostenkomen komen, maar dit zijn vaak ook de posten die een totaalprijs van een tuin prijzig kunnen maken, vaak omdat deze posten, zowel hoog als laag kunnen worden begroot. De verlichting, een beregeningsinstallatie, een tuinhuis of een vijver zijn hier voorbeelden van.

Als eerste vernoemen we een aantal Extra Tuinposten waarvan wij in de loop der jaren geleerd hebben, dat klanten zich hier budgettechnisch behoorlijk op verkijken, maar mocht het bij u van toepassing zijn heeft u daar wel mee te dealen. Ook benoemen we de bekendere Extra Tuinposten.

Een Extra Tuinpost is -- De buiten gewone sloopwerkzaamheden.
--	Als er sprake is van extreme of buiten gewone sloopwerkzaamheden valt dit niet onder deze basis tuinpost. deze extra kosten (werkzaamheden + materialen ) vallen dan onder de extra tuinposten.

--	Wilt u geld besparen, is dit een voorbeeld, waar u de Hovenier werk mee uit handen kunt nemen, mist het handwerk is.

De buiten gewone grondwerkzaamheden.
--	Als er sprake is van buiten gewone grondwerkzaamheden, zoals het extreem ophogen van uw tuin valt niet onder deze basis tuinpost. deze extra kosten (werkzaamheden + materialen ) vallen onder de extra tuinposten.

--	Ook dit is een voorbeeld, waar u de Hovenier werk mee uit handen kunt nemen, mist het handwerk is.

Ook buiten gewone tuinposten zijn: keerwanden, keermuren en beschoeiingen.
--	Keerwanden aanbrengen in uw tuin om grote hoogte verschillen op te vangen is per meter een vrij prijzig, De prijzen en afmetingen kan u terug vinden op internet. Let op; Ook het transport en plaatsen van dergelijke keerwanden wat machinaal moet gebeuren, moet u niet onderschatten.

--	Een muur metselen als alternatief, is vaak veel mooier, maar vaak ook weer duurder
--	Wilt u een schoeiing aanbrengen, bijvoorbeeld omdat uw tuin aan het water ligt, is dit ook een vrij dure aangelegenheid per meter.
LET OP. Keerwanden, gemetselde keermuren en beschoeiingen die extreem hoogte verschillen moeten opvangen vallen niet onder deze Sub Tuinpost. Omdat dit soort ingrepen vaak echt heel erg kostbaar zijn kunt u deze terug vinden bij de Extra Tuinposten.

Bekendere Extra tuinposten zijn.

Een voorbeeld van een Extra Tuinpost -- De Verlichting.
--	Bij een kleine tuin kunnen sommige mensen al met 1 a 2 lichtpunten uit de voeten, waarbij de graafwerkzaamheden en het aansluiten van de verlichting zelf wel mee kan vallen, de materiaalkosten zijn heel divers.

--	Gaat u naar naar veel meer lichtpunten, en is uw tuin groter dan bijvoorbeeld 150m2 dan wordt de verlichting al snel een behoorlijk post in de totale begroting.

--	Dit is ook een voorbeeld, waar u de Hovenier werk uit handen kunt nemen, 10 lichtpunten aansluiten en plaatsen (uitgaande dat de kabels al aanwezig zijn) is circa een dag werk (afhankelijk van de omstandigheden)

--	Voor aanvang van de Hovenier de kabels zelf ingraven, scheelt de hovenier veel tijd, dus manuren.

Een beregeningsinstallatie.
Of u nu een kleine of iets grotere tuin heeft, de eenmalig kosten van een beregeningsinstallatie zullen naar genoeg gelijk blijven.
--	De kwaliteit en de prijzen van dergelijke installaties zijn heel divers.
--	Ook dit is ook een voorbeeld, waar u de Hovenier werk uit handen kunt nemen, 30 sproeipunten aansluiten (uitgaande dat de leidingen al liggen c.q. aanwezig) is circa een dag werk (incl testen en afhankelijk van de omstandigheden)

--	Voor aanvang werkzaamheden (de hovenier) de leidingen zelf ingraven, scheelt de hovenier veel tijd, dus manuren.

Kunstgras.
kunstgras is de laatste 10 jaar in opkomst, wat misschien ook wel de reden is dat mensen zich behoorlijk vergissen in de m2-er prijs, die vaak hoger ligt dan een m2 bestrating.
--	Wat een m2-er kunstgras kost en welke kwaliteiten er zijn kunt u terug vinden op internet.
--	De aanleg lijkt heel simpel, de ondergrond gewoon egaliseren, de rollen kunstgras uitrollen en bevestigen met pinnen. Ondanks dit toch veel op deze manier wordt uitgevoerd is dit eigenlijk niet de juiste werkwijze.

--	Want wilt u het kunstgras op een kwalitatief goede manier aanleggen, met gebroken puin als ondergrond (tegen de mollen), kantplanken (zodat u het geheel strak kan spannen) waarbij bovenop het gebroken puin 3 cm verdicht zand onder afschot is aangebracht (zodat het water weg kan) waardoor het geheel ook altijd strak zou blijven ogen in de loop der jaren, bent u per m2 veel geld kwijt.

Alternatieve soorten verharding.
De meest bekende alternatie verharding is de vlonder van hout of kunststof.
--	Waarbij u het net zo mooi en duur kan maken als u zelf wil. De m2-er prijzen zijn vanaf € 100.00 t/m € 300.00

Een Vijver of een Waterelement.
Ook hier geld weer, u kan het net zo mooi en duur kan maken als u zelf wil.
--	De praktijk leert, dat u met duizend euro niet zo heel veel doet, een wat grotere vijver met alles erop en eraan gaat eerder naar een bedrag met 4 cijfers voor de komma.